Cam thảo là một dược liệu đa năng với lịch sử sử dụng lâu đời, nổi bật với vị ngọt đặc trưng và nhiều tác dụng chữa bệnh đã được khoa học chứng minh. Từ hỗ trợ tiêu hóa đến giảm ho, nó đóng vai trò quan trọng trong cả y học cổ truyền và hiện đại.

Đặc Điểm chung của Cam thảo

Cam thảo hay còn gọi là Lộ thảo hay Cam thảo bắc thuộc họ Đậu (Fabaceae), đại diện tiêu biểu là loài Glycyrrhiza uralensis Fisch. Sinh trưởng mạnh mẽ ở các vùng đất như Nga, Trung Quốc, Mông Cổ, Afghanistan và Iran, cây cam thảo là loài cây thảo sống nhiều năm. Cam thảo có bộ rễ màu vàng nhạt đặc trưng, thân và lá được bao phủ bởi một lớp lông mềm mại. Lá cam thảo thuộc loại lá kép lông chim lẻ, với nhiều lá chét hình bầu dục. Đến mùa hoa, cây khoe sắc với những cụm hoa nhỏ mang màu oải hương dịu dàng, sau đó kết trái hình lưỡi liềm chứa những hạt nhỏ. Dù đã được trồng tại Việt Nam, nhưng cam thảo vẫn chưa thực sự trở nên phổ biến.

Bộ phận có giá trị dược liệu cao nhất của cây cam thảo chính là rễ và thân rễ. Cây thường được thu hoạch vào năm thứ năm sau khi phát triển, đặc biệt là vào mùa đông khi cây đã tàn lụi, bởi lúc này rễ cây đạt được hàm lượng hoạt chất tối ưu. Sau khi thu hoạch, rễ được làm sạch và chế biến thành nhiều dạng khác nhau để phù hợp với mục đích sử dụng. Sinh thảo là dạng rễ tươi được làm sạch, đồ mềm và thái lát, giữ nguyên vẹn các hoạt chất tự nhiên. Chích thảo trải qua quá trình tẩm mật và sao vàng, được cho là có tác dụng tăng cường tính ấm và khả năng bổ tỳ vị, nhuận phế. Sau đó, bột cam thảo được tạo ra bằng cách cạo vỏ, sấy khô và nghiền mịn rễ cây.

Thành Phần Hóa Học của Cam thảo

Sức mạnh chữa bệnh của cam thảo đến từ sự phức tạp và đa dạng của các hợp chất hóa học mà nó chứa đựng. Nổi bật nhất là glycyrrhizin, một saponosid có vị ngọt đặc trưng và nhiều tác dụng dược lý quan trọng. Bên cạnh đó, cam thảo còn chứa một lượng đáng kể các flavonoid như liquiritin và liquiritigenin, cùng với glucid và tinh bột.

Ứng Dụng Trong Y Học Cổ Truyền

Trong Y học cổ truyền, cam thảo được coi là một vị thuốc có tính bình, vị ngọt, với những công dụng khác nhau tùy thuộc vào cách chế biến như:

– Sinh thảo thường được dùng để giải độc, hạ nhiệt, giảm ho, chữa viêm họng và các vấn đề về tiêu hóa.

– Chích thảo lại được sử dụng để bổ tỳ vị, nhuận phế, giảm mệt mỏi và cải thiện chức năng tiêu hóa.

Ứng Dụng Trong Y Học hiện đại

Các nghiên cứu Đông y hiện đại đã khám phá ra nhiều công dụng chữa bênh của Cam thảo.

– Các tác dụng như giảm ho, chống viêm, chống dị ứng, và khả năng hỗ trợ điều trị loét dạ dày.

– Cam thảo còn được sử dụng trong điều trị bệnh Addison.

– Cam thảo còn được dùng trong ngành công nghiệp thực phẩm và mỹ phẩm nhờ vị ngọt tự nhiên và khả năng tạo hương.

Lưu ý quan trọng khi sử dụng

Từ kinh nghiệm dân gian, cam thảo đã đi vào nhiều bài thuốc quý chữa bệnh, tuy nhiên theo các bác sỹ Y học cổ truyền việc sử dụng cam thảo cũng cần hết sức thận trọng. Những người có các vấn đề như tỳ vị hư nhược, huyết áp thấp, tiểu đường, hoặc đang sử dụng các loại thuốc lợi tiểu mạnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Đặc biệt, việc kết hợp cam thảo với một số loại thuốc khác như đại kích, cam toại, nguyên hoa và hải tảo cần tuyệt đối tránh để ngăn ngừa những tác dụng không mong muốn.