Những bài thuốc Đông y hiệu quả chữa bướu giáp

Bướu giáp là một bệnh lý thường gặp liên quan đến tuyến giáp. Bên cạnh các phương pháp điều trị của y học hiện đại, Đông y cũng cung cấp một số bài thuốc hữu ích trong việc hỗ trợ điều trị bệnh này.

• Thầy thuốc chia sẻ các vị thuốc nam chữa bệnh tim đập nhanh
• Những vị thuốc Đông Y tăng cường sức đề kháng mùa thu

Bài viết này, bác sĩ giảng viên lớp Y học cổ truyền từ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ chia sẻ với bạn những yếu tố quan trọng gây bướu giáp theo quan niệm Đông y

Các yếu tố gây bướu giáp theo đông y

Trong Đông y, bướu giáp (hay bướu cổ) thường được coi là một hiện tượng do sự mất cân bằng của các yếu tố khí, huyết, tỳ vị, thận, và can trong cơ thể. Một số yếu tố chính gây bướu giáp có thể liên quan đến:

• Can đàm uất kết: Khi khí của can (gan) không được lưu thông, bị ứ trệ, tạo ra đàm ẩm. Đàm tích tụ lâu dài có thể dẫn đến sự hình thành các cục u trong cơ thể, trong đó có bướu giáp.
• Can kinh hỏa vượng: Khi can khí uất kết lâu ngày, sẽ sinh ra hỏa, làm nhiệt huyết tăng lên, ảnh hưởng đến sự hoạt động bình thường của các cơ quan trong cơ thể. Khi can hỏa vượng, nó có thể gây ra tình trạng “nhiệt” hoặc “khí độc” trong cơ thể, gây kích thích sự phát triển của bướu giáp.
• Khí âm lưỡng hư: Khi cơ thể bị thiếu khí và âm, đặc biệt là khí âm lưỡng hư, sẽ dẫn đến sự suy yếu của tạng phủ, không đủ năng lượng để duy trì sự hoạt động bình thường. Khi đó, các tạng như thận, tỳ, can sẽ không hoạt động hiệu quả, gây ra các bệnh lý như bướu giáp.

Việc điều trị trong đông y tập trung vào việc cân bằng các yếu tố này thông qua các bài thuốc bổ khí, giải nhiệt, hoạt huyết và tăng cường chức năng của các cơ quan nội tạng, giúp điều hòa chức năng tuyến giáp.

Bài thuốc đông y trị bướu giáp do can đàm uất kết

Bướu giáp do can đàm uất kết thường biểu hiện bằng một bướu mềm ở cổ, không cứng, kèm theo cảm giác tắc nghẽn ở họng. Bệnh nhân có thể cảm thấy tức ngực, dễ cáu gắt, hồi hộp, mất ngủ, mệt mỏi, mắt lồi, hay thở dài, kèm theo triệu chứng như buồn nôn, đờm nhiều, đại tiện lỏng hoặc không thoải mái, đặc biệt phụ nữ có thể gặp vấn đề với kinh nguyệt không đều.

Nguyên nhân của tình trạng này là do khí cơ uất trệ, tân dịch tụ lại sinh đàm, khí trệ và đàm ngưng tụ ở vùng cổ. Tình chí uất ức lâu ngày hóa thành hỏa, làm tổn thương tâm âm dẫn đến các triệu chứng như hồi hộp và mất ngủ.

• Phép trị: Để điều trị tình trạng này, cần sơ can lý khí, nhuyễn kiên tán kết. Có thể sử dụng bài thuốc ‘Sài hồ sơ can tán’ kết hợp với bài thuốc ‘Ôn đởm thang’.
• Thành phần: Sài hồ 6g, hoàng cầm 10g, uất kim 10g, hậu phác 10g, tô ngạnh 10g, thanh bì 10g, trần bì 10g, chiết bối mẫu 10g, chỉ xác 10g, bạch thược 10g, bán hạ 10g, phục linh 15g, hoàng liên 10g, thương truật 10g, sinh mẫu lệ 30g. Sắc uống ngày 1 thang.

Bài thuốc đông y trị bướu giáp do can kinh hỏa vượng

Bướu giáp do can kinh hỏa vượng thường có triệu chứng cổ họng phía trước sưng lớn, khi ấn có rung động. Kèm theo đó là tính nóng nảy, dễ cáu giận, phiền nhiệt, ra mồ hôi nhiều, nói nhiều, tay run, ăn nhanh và dễ đói, cơ thể gầy sút, miệng khô đắng và lưỡi đỏ.

Nguyên nhân của tình trạng này là do tinh thần căng thẳng kéo dài, hoặc các chấn thương tinh thần đột ngột khiến can khí uất kết. Khi khí uất lâu ngày, hóa thành hỏa, sinh nhiệt thương âm, làm dịch tân bị nung khô và hóa thành đàm. Đàm kết hợp với khí nghịch lên vùng cổ gây ra bướu.

• Phép trị: Để điều trị, cần thanh can hỏa, lý khí, hóa đàm. Đông y thường sử dụng bài ‘Long đởm tả can thang gia giảm’.
• Thành phần: Long đởm thảo 10g, chi tử 10g, sài hồ 10g, trạch tả 10g, hoàng cầm 10g, sinh địa 15g, đan sâm 15g, bạch thược 15g, hạ khô thảo 20g, sinh mẫu lệ 30g, thạch quyết minh 30g. Sắc uống ngày 1 thang.

Bài thuốc đông y trị bướu giáp do khí âm lưỡng hư

Bướu giáp do khí âm lưỡng hư thường xuất hiện khi cơ thể bị lao lực quá độ, tinh thần căng thẳng kéo dài hoặc ăn uống không đều đặn, gây tổn thương Tỳ khí. Triệu chứng bao gồm tinh thần mệt mỏi, tay chân yếu ớt, sắc mặt nhợt nhạt, môi nhạt, mệt mỏi kéo dài.

Vì Tỳ khí suy yếu, khí huyết sinh hóa không đủ, lâu ngày sẽ làm tổn thương Thận, khí âm hao tổn, dẫn đến tình trạng khí hư và huyết ứ. Âm hư sinh nội nhiệt làm dịch tân bị tổn thương và hóa thành đàm, gây huyết ứ. Đàm và huyết ứ tụ lại ở vùng cổ và mắt dẫn đến cổ sưng, mắt lồi.

• Phép trị: Để điều trị, cần ích khí dưỡng âm, nhuận kiện hóa đàm. Bài thuốc ‘Tứ quân tử thang’ phối hợp với ‘Sinh mạch tán gia giảm’ là phương pháp thường dùng.
• Thành phần: Đảng sâm 15g, bạch truật 12g, phục linh 15g, cam thảo 6g, mạch môn 15g, ngũ vị tử 10g, sinh địa 15g, đương quy 12g, hoàng kỳ 20g, bạch thược 15g. Sắc uống ngày 1 thang.

Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y Dược chia sẻ do bướu giáp có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để phân biệt thể bệnh và có phương pháp điều trị phù hợp. Khi có triệu chứng, việc thăm khám sớm tại cơ sở y tế uy tín là rất quan trọng để được điều trị kịp thời.