Cây Phèn Đen hay còn được gọi với tên khác là Cây mực, Tạo phan diệp hay Chè nộc…Đây là một loại thảo dược trị bệnh được các thầy thuốc áp dụng trong nhiều bài thuốc đặc biệt hữu ích.
- Thầy thuốc đông y chia sẻ các bài thuốc sử dụng hương nhu
- Thầy thuốc đông y chia sẻ một số bài thuốc hay dùng cây đơn châu chấu
Sơ lượt thông tin về cây cây Phèn Đen
Phèn Đen là một loại cây thuộc họ Thầu dầu (danh pháp khoa học: Euphorbiaceae), cây có tên khoa học là Phyllanthus reticulatus. Phèn đen là loài cây nhiệt đới, mọc hoang nhiều ở ven rừng và bờ bụi ven đường. Bên cạnh đó một số nơi còn trồng cây để làm hàng rào.
Phèn đen là loài thực vật thân nhỡ, cao khoảng 2m đến 4m. Cành và nhánh có màu đen nhạt, mọc so le, phiến lá hình bầu dục, lá mỏng, mặt trên có màu sẫm hơn mặt dưới. Hoa phèn đen màu ở nách lá, quả có hình cầu, thường có màu trắng sau chuyển sang màu đỏ hồng, khi chín quả có màu đen. Cây ra hoa và quả vào tháng 8 đến 10 hằng năm.
Thầy thuốc Y học cổ truyền Sài Gòn cho biết, cây Phèn Đen có tác dụng dược lý như Rễ có tác dụng chỉ tả, thu liễm và tiêu viêm. Vỏ gây chuyển hóa. Lá có tác dụng giải độc, thanh nhiệt, lợi tiểu và sát trùng. Lá phèn đen được dùng để trị huyết nhiệt gây đinh nhọt, ứ huyết do chấn thương, tiêu chảy, phù thũng, lỵ và sốt cao. Rễ Phèn đên được sử dụng để chữa cho trẻ em cam tích, viêm thận, viêm gan, viêm ruột, lỵ và ruột kết hạch. Vỏ thân Phèn đen được dùng để trị chứng khó tiểu, đậu lên mủ,… Ở Ấn Độ, cây phèn đen được dùng để trị bị thương ở răng và chứng ỉa chảy ở trẻ nhỏ..
Phèn Đen và một số bài thuốc trị bệnh hữu dụng
Chữa chứng kiết lỵ: Sử dụng Mạch nha, cam thảo đất và ý dĩ phơi khô mỗi thứ bằng lượng nhau, lá phèn đen tươi. Mang phèn đen giã nát, thêm nước và lọc lấy nước cốt. Các vị thuốc khác đem tán bột, dùng 1/2 thìa bột uống với nước phèn đen.
Giải độc cho rắn cắn: Sử dụng Lá phèn đen tươi. Mang giã nát, nuốt nước và lấy bã đắp. Lưu ý: Sau khi sơ cứu nên đến bệnh viện gần nhất để được điều trị kịp thời.
Chữa chứng chảy máu ở nướu: Sử dụng Lá xuyên tiêu, long não và lá phèn đen phơi khô. Thực hiện: Ngậm lâu trong miệng để cầm máu.
Chữa vết thương hở: Sử dụng Bột lá phèn đen. Rắc lên vết thương hở đến tăng tốc độ hồi phục.
Chữa nhọt độc mới phát: Sử dụng Lá bèo ván và lá phèn đen. Mang giã nát và đắp lên vùng đau nhức.
Trị chứng đại tiện ra phân lỏng do nhiệt: Bài thuốc đông y sử dụng Đậu đen sao vàng và phèn đen ngọn có lá mỗi vị 40 g. Mang dược liệu cho vào nồi, đổ 800 ml nước đun sôi còn lại 200 ml. Chia nước sắc thành 3 lần uống và dùng hết trong ngày. Nên dùng liên tục trong 3 đến 5 ngày để có kết quả tốt.
Chữa bệnh trĩ cấp độ I: Sử dụng Lá huyết dụ 5 lá, trắc bách diệp 1 nắm và lá phèn đen 1 nắm. Mang các vị rửa sạch, thái nhỏ và sao vàng hạ thổ. Sau đó sắc với 800 ml nước, còn lại 200 ml. Uống 150 ml, chia thành nhiều lần nhỏ và dùng hết trong ngày. Còn lại 50 ml đem hòa thêm nước, đun kỹ và dùng ngâm rửa trĩ từ 1 đến 2 lần/ ngày. Liệu trình kéo dài từ 5 đến 10 ngày, nên thực hiện nhiều liệu trình để đạt kết quả tốt.
Trị lỵ: Sử dụng Vỏ quả lựu và rễ phèn đen (sao vàng hạ thổ) mỗi vị 20 g. Mang các vị sắc uống, chia thành 2 lần dùng. Nên dùng đều đặn từ 3 đên 7 ngày.
Trị sưng đau và bầm tím do té ngã: Sử dụng 30 g lá phèn đen. Mang giã nát và đắp lên vùng tổn thương trong vòng 30 phút. Thực hiện liên tục trong 3 đến 5 ngày sẽ hết sưng đau và bầm tím.
Trị gai cột sống: Sử dụng Lá lốt và phèn đen khô mỗi vị 30g, rễ gấc 10g, cỏ xước và lá bưởi bung mỗi vị 20 g. Mang các dược liệu sao vàng, sau đó sắc với 1.5 lít nước trong 2 giờ đồng hồ. Chia nước sắc thành 3 phần bằng nhau, dùng sau khi ăn khoảng 30 phút.
Trị chứng thận hư và suy giảm chức năng thận: Sử dụng Cây mực, cây quýt gai, cây muối và cây nổ mỗi vị 20g. Mang sắc với 1.5 lít nước, còn lại phân nửa và chia thành nhiều lần uống hết trong ngày.
Chữa kiết lỵ: Sử dụng Dây mơ lông, cỏ seo gà, rễ phèn đen và cỏ tranh mỗi vị 20g, gừng tươi 2 lát. Mang các vị sắc lấy nước uống, chia thành 2 – 3 lần dùng.
Những điểm cần chú ý khi sử dụng các bài thuốc từ Phèn Đen
Khi sử dụng dược liệu Phèn Đen để điều trị bệnh, các thầy thuốc Y học cổ truyền Sài Gòn cũng khuyến cáo người bệnh nên thận trọng khi sử dụng cho phụ nữ mang thai.
Bác sĩ Trung cấp Y học cổ truyền cũng lưu ý bài viết chỉ có tính chất tham khảo về thảo dược Phèn Đen. Nếu có nhu cầu sử dụng Phèn Đen để trị bệnh các bạn nên hỏi ý kiến của các bác sĩ hay thầy thuốc có chuyên môn để được tư vấn cụ thể liều dùng.